- Stichting Cultureel Erfgoed Enschede

Stichting Cultureel Erfgoed Enschede

Watertorens vormen sinds 1839 een karakteristiek onderdeel van de gebouwde omgeving in Nederland. Het meest opmerkelijk zijn de drinkwatertorens. Vanaf 1856 bouwde men ruim 260 watertorens ten behoeve van de centrale drinkwatervoorziening. Vanwege de forse afmetingen en de vaak markante situering in het vlakke Hollandse landschap beschouwden de waterleidingbedrijven de watertoren als hun visitekaartje en besteedden veel aandacht aan het uiterlijk.

Momenteel resten er nog 175 van deze drinkwatertorens waarvan nog maar enkele in gebruik zijn.
De eerste watertorens die in Nederland gebouwd werden dienden voor de watervoorziening van de stoomlocomotieven van de spoorwegen, gevolgd door die van de tramwegen. Honderden exemplaren verrezen door het gehele land op station complexen.

Dit type watertoren viel door zijn geringe afmetingen in de regel weinig op. Inmiddels zijn ze vrijwel allemaal afgebroken. Ook op industriële complexen verrezen watertorens. Tenslotte werden door ziekenhuizen en particulieren watertorens gebouwd als onderdeel van kleine drinkwatervoorzieningen op plaatsen waar nog geen leidingnet aanwezig was.

Het aantal buiten bedrijf gestelde torens stijgt voortdurend. De toekomst van het Nederlandse watertorenbestand is dan ook vooral afhankelijk van de herbestemming van de torens.

De watertoren is een gemeentelijk monument

Deze watertoren is gebouwd in 1890 en ruim 40 meter hoog. De watertoren beschikt over een watervat van 300m3. Het architectonisch ontwerp is van architect N. Biezeveld. Hij was gespecialiseerd in het aanleggen van waterleidingen en het ontwerp van watertorens onder andere in Monster, de Hoorn en Rijswijk. De bouwstijl van de watermolen is classicistisch met neogotische elementen. De Enschedese watertoren is de hoogste die architect Biezeveld in Nederland heeft gebouwd. In 1955 is het gebouw gewijzigd en is de houten bovenbouw vervangen door een bakstenen bovenbouw. De watertoren maakt vanaf 2016 deel uit van een park voor de wijk Bothoven.

CLAFIS Ingenieus is sinds 2017 de eigenaar van de nog enig aanwezige watertoren van Enschede. Het monumentale gebouw uit 1890 is gelegen aan Hoog en Droog en door drinkwaterbedrijf Vitens verkocht aan het landelijke ingenieursbureau. Al vier keer eerder kocht CLAFIS monumentale objecten en bouwde deze in eigen beheer om tot panden met multifunctionele bestemmingen.
Behoud van erfgoed in combinatie met innovatieve renovatie past volgens CLAFIS-vestigingsmanager Henry Boelens heel goed in de duurzaamheidsvisie van het bedrijf. Clafis is een landelijk ingenieursbureau met acht vestigingen in Nederland met onder andere expertise in de maakindustrie die in Enschede sterk vertegenwoordigd is.
Inmiddels heeft Clafis twee bouwlagen van de watertoren met veel smaak en een industriële look ingericht als kantoorruimte waarbij verschillende details van het industriële complex bewaard en zichtbaar zijn gebleven.
Henry Boelens is in zijn nopjes met deze vestiging in Enschede en ziet het als een voorrecht om te werken in dit historisch gebouw. Clafis heeft de ambitie om de Watertoren verder te ontwikkelen en heeft in een bijeenkomst met buurtbewoners op woensdag 30 oktober jl. de voorgenomen plannen besproken. Henry Boelens vindt het belangrijk dat er draagvlak is bij omwonenden als het gaat om nieuwe ontwikkelingen in de voormalige watertoren.

Bert Jonker directeur van Clafis gaf een uiteenzetting over de toekomstige plannen die uit drie onderdelen bestaat namelijk; kantoor, wonen en horeca. In de Watertoren komen een tweetal huurappartementen, kantoren en een restaurant met 45 zitplaatsen. Voor de exploitatie van het restaurant wordt nog gezocht naar een uitbater. De watertoren zal voorzien worden van een lift en een vluchttrap die aan de aan de buitenzijde van de toren zal worden gebouwd. De komende maanden zal de vergunningsaanvraag bij de gemeente Enschede worden ingediend. Bert Jonker gaat ervan uit dat in de loop van 2020 de watertoren verder kan worden ontwikkeld.