Waarom monumentwaardige gebouwen.
Monumentwaardige gebouwen in Enschede.
De website van de stichting Cultureel Erfgoed Enschede geeft informatie over Rijks en gemeentelijke monumenten binnen de gemeente Enschede.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een standaard ontwikkeld voor het waarderen van bouwkunst. Daarmee kunnen de monumentale waarden van een gebouw helder en eenduidig vastgesteld worden. De waardering speelt een leidende rol bij het aanwijzen van een gebouw als monument én bij het wijzigen van het beschermde gebouw.
Of en wanneer een gebouw de monument status krijgt hangt af van verschillende factoren zoals bijvoorbeeld; de cultuurhistorische waarden, Architectuur- en kunsthistorische waarden, Situationele en ensemblewaarden, gaafheid en herkenbaarheid en de zeldzaamheid van het object.
Er zijn  beoordelingsverschillen tussen de status van een Rijksmonument en een gemeentelijke monument.
Voor wat betreft de gemeente Enschede zijn er naar ons oordeel nog veel bouwkundige objecten die naar de toekomst in aanmerking kunnen komen voor de monumenten status. Op de onderliggende pagina’s hebben wij een gerubriceerde verzameling samengesteld van bouwkundige objecten die volgens ons voldoende historische waarde en betekenis hebben maar nog  niet over een monumenten status beschikken. 
De getoonde gebouwen op de onderliggende pagina voldoen wellicht [nog] niet aan de bovengenoemde criteria maar worden door inwoners van Enschede als historisch waardevol ervaren. Dat zou op zijn minst een aanwijzing moeten zijn om een nader onderzoek in te stellen ter voorbereiding op een aanvulling van een nieuwe gemeentelijke monumentenlijst.
Wanneer u een voorstel hebt van een gebouw, villa, woonhuis of een ander willekeurig object voor deze rubriek, stuur dan een mail met foto en toelichting naar info@cultureelerfgoedenschede.nl

Hengelosestraat 227 voorbeeld van monumentaal waardig.

Heutinkstraat 118, bouwjaar 1895.

Het MST verhuist op 8 en 9 januari 2017 naar de nieuwbouw aan het Koningsplein. Dan sluit het gebouw aan het Ariënsplein voorgoed zijn deuren en is ook de ziekenhuiskapel niet meer toegankelijk. De kapel heeft ruim 75 jaar bestaan. De ruimte werd op 15 augustus 1940 ingezegend als kloosterkapel voor de zusters Franciscanessen uit Denekamp, die in het ziekenhuis werkten en er hun eigen kloostervleugel hadden. Aanvankelijk werd de kapel uitsluitend gebruikt door de zusters. Later waren de diensten ook toegankelijk voor patiënten, bezoekers en medewerkers. De kapel beschikt over een twaalftal statie muurschilderingen van de beeldend kunstenaar Luc van Hoek.

De stichting cultureel erfgoed Enschede heeft in oktober 2019 onderzoek gedaan naar de kunstenaar van de muurschilderingen in de voormalige kapel van ziekenhuis De Stadsmaten. Lees HIER de notitie over deze kunstenaar.

Laatste Eucharistieviering H. Pauluskerk, zondag 4 januari 2015 om 9.30 uur op het Hoogfeest van de Openbaring de Heeren In de Pauluskerk aan de G.J. van Heekstraat in Enschede. De kerk wordt vanaf februari 2015 een sportschool. Op 29 juni 1957 werd de St. Pauluskerk in de Enschedese wijk Twekkelerveld ingezegend door kardinaal Alfrink. Sindsdien was de kerk geschikt om de Heilige Mis te vieren. Het parochiebestuur maakte in de zomer van 2013 bekend het aantal kerken terug te willen brengen van zeven naar drie. In dat kader is nu de Pauluskerk gesloten.

Het toenmalige interieur van de kerk.

( okt. 2019) De Historische Sociëteit Enschede-Lonneker, Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap hebben de gemeente Enschede gevraagd het historische pand Rodenbach aan de Parkweg aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het horecapand heeft een lange geschiedenis en veel inwoners van Enschede en ook van ver daarbuiten zullen op een of andere wijze kennis gemaakt hebben met dit etablissement. In de zestiger jaren was Hotel Modern vooral bekend door zijn dansavonden in het weekend met onder andere Gert en Hermien Timmermans en de Dutch Swing College Band.  Vermoedelijk is het gebouwd in de periode tussen 1866 en 1874.maar heeft in de loop der jaren meerdere verbouwingen ondergaan. 

De West Indië school

De West-Indië school is een bijzonder karakteristieke school in een al even bijzondere omgeving. Hoewel het object niet de status van monument heeft, zou een dergelijke aanwijzing ook al jaren geleden hebben kunnen plaatsvinden. Er zijn objecten van mindere kwaliteit, die wel beschermd zijn! Dat betekent overigens niet dat er vanaf nu een stolp over de school ligt en er niets meer mag veranderen. Integendeel! Juist die functieverandering van schoolgebouw naar wonen betekent per definitie dat er ingrepen gedaan moeten worden. Dat is noodzakelijk om het voortbestaan van het gebouw te garanderen. In de conclusies hieronder een overzicht van de meest waardevolle elementen, zowel materieel als immaterieel. In de aanbevelingen een aantal voorzetten, die elk voor zich een versterking betekenen van de West-Indië school en haar directe omgeving.
1- De school vormt een onlosmakelijk geheel met de huizen aan het West-Indiëplein. Feitelijk vanaf de oprichting van het buurtje in 1913 tot op de dag van vandaag. De voorgevel van de school is in hoge mate authentiek en bezit een hoge monumentale waarde. Die waarde wordt versterkt door de witte raamkozijnen in de oorspronkelijke groen/witte kleurstelling uit te voeren.
2- De achtergevel heeft aan de kant van het grote lokaal een fantastisch gave en authentieke opbouw. De toilet-uitbouw in de jaren tachtig aan beide zijgevels maakt een einde aan die door veel oud-leerlingen bezongen binnencoer. De samensteller plaatst met enige schroom hier toch de conclusie dat die binnencoer – en daarmee de openbare ruimte binnen de u-vorm van de school – met o.a. die repeterende structuur van bogen en boogramen langs de drie gevels weer hersteld moet worden door de huidige toilet-uitbouwen te verwijderen. Een eventuele nieuwe ondergeschikte uitbouw met eerbiediging van de bestaande daklijn is mogelijk. Het terugbrengen van die oorspronkelijke kwaliteit geeft ook meer mogelijkheden voor gebruik van de grote ruimte achter de entree.
3- Tot en met 1997 heeft de school een wijkfunctie vervuld in Twekkelerveld. Dat blijkt wel uit de heftige protesten bij de sluiting. Op allerlei manieren beleven bewoners nog steeds die band met de school. Een bescheiden wijkfunctie in één van de ruimtes in de middenpartij is van belang om dat draagvlak voor de school in vooral de Indië buurt en in de wijk Twekkelerveld overeind te houden.
4- De inrichtingsstructuur van ruimtes en gangen in de middenpartij van de school heeft een hoge monumentale waarde, waaraan niet getornd moet worden.
5- De houtconstructie in de grote ruimte van de middenpartij heeft een hoge monumentale waarde, dient behouden te blijven en bij toekomstig gebruik zoveel mogelijk in het zicht te blijven.
6- De beide zijgevels van het gebouw hebben een beperkte betekenis als gevolg van later uitgevoerde verbouwingen en omdat de gevels niet te zien zijn vanaf de openbare ruimte. Om die reden hebben deze gevels geen monumentale waarde.
7- In het interieur van de vleugels moet de inrichtingsstructuur van lokalen, gangen en restruimten herkenbaar overeind blijven. Dat betekent dat forse ingrepen wel mogelijk
zijn. Beschermenswaardig is een aantal kleine elementen zoals de geglazuurde tegels en kapstokhaken, alhoewel niet alles bewaard hoeft te blijven.
8- Het schoolgebouw transformeert tot een woonfunctie met 4 huishoudens. Dat betekent dat ook op de zolder woonfuncties ontstaan met bijbehorende dakramen. Geen dakramen zijn toegestaan aan de Bonairestraat en zo min mogelijk aan de binnencoer.
9- In het oorspronkelijk ontwerp is de school gesitueerd aan het West-Indiëplein en sluit zich met haar volle frontbreedte in ruimtelijke zin aan op een eveneens rechte structuur van de Bonairestraat. Het is van belang dat de initiatiefnemers in samenwerking met de gemeente de huidige knip in de Bonairestraat opheffen en die oude situatie herstellen.
10- De binnencoer als schoolplein dient een open structuur te houden en de bestaande roodgebakken steen op het plein dient gehandhaafd te blijven. De beschreven plataan en es moeten in de nieuwe groenplannen een plek krijgen.