Station Staatsspoor Enschede

Het eerste station in Enschede, geopend op 1 juli 1866, en is een zogenaamd ‘Staatsspoor Station’. De spoorlijn had zijn oorsprong in Zutphen en liep via Almelo naar Glanerbeek, net over de grens met Duitsland.
De verbinding van Zutphen naar Glanerbeek werd uiteindelijk onderdeel van het bredere netwerk van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en later ook de Nederlandse Spoorwegen (NS). Het station in Enschede, wat later belangrijk werd als knooppunt, ligt op dit traject.
Het stationsbouw is ontworpen in de stijl van de zogenaamde ‘Waterstaatstations’ en behoort tot het type derde klasse. Dit ontwerp wordt gekenmerkt door een hoge middenrisaliet (vooruitspringende gevelpartij) met een versierd fronton en een uurwerk, geflankeerd door lage vleugels aan weerszijden.
Het station ligt oorspronkelijk buiten het stadscentrum, wat destijds gebruikelijk is. Het ontwerp is functioneel en economisch, met de nadruk op duurzaamheid en eenvoud. Het gebouw is een belangrijk knooppunt voor de groeiende stad Enschede en heeft een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van de regio.

In de loop van 1950 is het station gesloopt en heeft toen plaatsgemaakt voor het nieuwe NS station

Het Staatsspoor is de naam die gegeven werd aan het deel van het spoorwegnet dat in de 19e eeuw werd aangelegd door de Staat der Nederlanden (de Nederlandse overheid). Het spoor werd aangelegd om de infrastructuur van het land te verbeteren en het vervoer van goederen en mensen te vergemakkelijken. Enschede was een belangrijk knooppunt vanwege zijn industrie, vooral de textielindustrie die in de 19e en het begin van de 20e eeuw bloeide.

De spoorlijn zelf werd aangelegd tussen Almelo en Grensovergang Glanerbrug, waar het in verbinding stond met Duitsland. Dit deel van de spoorlijn had strategische betekenis, omdat het een verbinding tot stand bracht met het Duitse spoorwegnet, wat essentieel was voor zowel handelsverkeer als militaire mobilisatie.

Vandaag de dag is het oorspronkelijke tracé van het Staatsspoor niet meer in gebruik zoals het vroeger was. Het station van Enschede is nu een belangrijk intercitystation en vormt een knooppunt voor de regionale en nationale treinverbindingen. Er zijn plannen geweest om de regio Twente verder te verbinden met andere delen van Nederland via het spoor, zoals de mogelijke Twentelijn en de verbindingen naar de Duitse grens.

De historische betekenis van het Staatsspoor wordt echter nog steeds erkend, en het is een belangrijk onderdeel van de identiteit en geschiedenis van Enschede. De voormalige route van het Staatsspoor en het station vormen tegenwoordig een stukje cultureel erfgoed van de stad.

De trap vanaf de Parkweg naar het voormalige Staatsspoor bestaat nog steeds en is nu de ingang voor de parkeerplaats op de spoordijk.
Op dit moment gaan er stemmen op om deze trap een monumentale status te geven als herinnering aan het toenmalige Staatsspoor. Of het zover komt? we zullen het zien.