Antonius kerk Rekken.

In het dorpshart van Rekken staat de Antoniuskerk, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de veertiende eeuw. Aan de buitenkant oogt het gebouw sober, maar het interieur blijkt een bijzonder goed bewaard gebleven voorbeeld te zijn van op de ‘Gothic Revival’ geïnspireerde architectuur, die aan het einde van de negentiende eeuw in Engeland opgang maakte. Zoals de naam al doet vermoeden, baseert deze stroming zich op de middeleeuwse gotiek. Een karakteristiek, constructief element van deze stijl is het ‘hammerbeamspant’ en laat die nu juist in deze Rekkense kerk te zien zijn. Er zijn er maar weinig van in Nederland bewaard gebleven.

We weten veel over het verleden van de Antonius door het gedegen onderzoek van bouwhistoricus Jan van der Hoeve. Door de transcripties van de archief stukken, in het Archief onderzoek uit 2005, gaat de geschiedenis weer leven.  We lezen in Doc 005 uit 1674: “Also door desen lantverdervenden oorlogh de kercke tot Recken seer is beschadight, en de wooninghe des predicants door moetwille van quaatwillighe krijghslieden is afgebrant.”

En na 350 jaar is er niet veel veranderd! Voor de zoektocht naar geld wordt aangeklopt bij de diaconie om de gehouden collecte aan te vullen omdat:  “onder U hoogwelgeborens approbatie een support uit de inkomsten der diaconij, als welke wegens haren niet onvoordeligen toestand en het gering getal van nootlijdenden, sig tot dusdanen bijstand zeer wel in staat komt te bevinden.”

Ook mooi is te lezen dat na de brand in 1889  vele Rekkenaren als vrijwilliger stenen uit Eibergen hebben vervoerd. In Doc 27 komen we de bekende namen tegen:  Abbink, Antvelink, Bentsink, ten Barge, Grijjsen, Hietbrink, Hoenink, Nijenhuis, Mellink, Simens, enz

De historie van de Antonius gaat ver terug. De eerste berichten over een kapel in Rekken dateren uit 1379. Tot die tijd gingen de inwoners van buurtschap Rekken in Eibergen naar de kerk. Over de slecht begaanbare weggetjes, paden en vlondertjes was het meer dan een uur lopen. Daarom werd in de veertiende eeuw een eigen kapel gebouwd.

In 1889 ging bijna het hele gebouw in vlammen op, alleen de toren bleef gespaard. Architect en ingenieur A.R. Witkop (1856-1942) uit Groenlo heeft een nieuw ontwerp gemaakt. Het bijzondere interieur is sindsdien goed bewaard gebleven.

De vloer met hexagon cementtegels, de preekstoel, de herenbanken en vooral het houten plafond zijn absolute blikvangers.

De kerk heeft door de eeuwen heen diverse verbouwingen ondergaan en door blikseminslag ging in 1889 bijna het hele gebouw in vlammen op. In de jaren ’70 van de twintigste eeuw hebben ook weer diverse restauratiewerkzaamheden plaats - gevonden, waaronder het uitgraven van de grafkelder. In het puin trof men fragmenten aan van zandstenen vensters uit de verbouwing van 1792-’93.

Een klein stukje Engeland in de Achterhoek.

 Hoewel de historie van de kerk teruggaat tot de veertiende eeuw, heeft die een relatief jong interieur. Na de genoemde brand in 1889, waarbij alleen de toren gespaard bleef, bood architect en ingenieur A.R. Witkop (1856-1942) uit Groenlo aan een nieuw ontwerp te maken. Het aanbod werd dankbaar aanvaard. Uitgangspunt was dat het gebouw moest worden opgetrokken op de fundamenten die na de brand waren overgebleven. Het bestek (hierin worden de bouwwerkzaamheden vastgelegd) uit 1889 vertelt ons veel over de afwerking van het interieur. Een opvallend detail is de toepassing van donkergrijze cement tegels in het middenpad en het liturgisch centrum. Onder de banken werden houten vloerdelen aangebracht een zeldzaam voorbeeld in de Achterhoek.

Enkele decennia later, in 1889 wordt het nieuwe kerkinterieur van de Antoniuskerk in Rekken voorzien van een hammerbeamspant. Uit het bestek blijkt dat het spant hier een decoratieve functie heeft. De kapconstructie zelf is uitgevoerd in vurenhout en wordt aan het zicht onttrokken door het Engelse spant. De eenvoudiger interieuronderdelen (planken op de vloer, kerkbanken voor het volk, deuren etc.) zijn van vurenhout. De preekstoel met de flankerende herenbanken en het plafond zijn uitgevoerd in het duurdere Amerikaans grenen. Door het gebruik van verschillende materialen is in de kerk dus een onderscheid in functies aangebracht. Waarom in deze kerk een hammerbeam spant is toe gepast, is onduidelijk. Het is opmerkelijk dat een neogotisch element, dat voornamelijk in de roomskatholieke kerkbouw en niet-religieuze architectuur voorkomt, werd toegepast, in een protestantse kerk in de Achterhoek. Helaas zijn er geen archivalia die deze vraag kunnen beantwoorden

De kerk heeft nu de status van rijksmonument en  fungeert als één van de ontmoetingsplaatsen in Rekken en beschikt over drie fraaie multifunctionele ruimtes, geschikt voor 10, 20 en 120 personen, voor commerciële evenementen en maatschappelijke activiteiten zoals:

-recepties en familiefeesten

-toneel en concerten

-lezingen en vergaderingen

-filmavonden en exposities

-verenigingsactiviteiten en cursussen

-eetcafé, et cetera

Bronnen:

-’t Interieur (december 2021)

-Website Antoniuskerk

https://antoniusrekken.nl/wp-content/uploads/2023/03/OER42-artikel-Anonius.pdf